Tajlandia naszym rodakom kojarzy się najczęściej z egzotyką i perspektywą udanego urlopu. Trzeba zdawać sobie sprawę, że Królestwo Tajlandii jest też jednym z azjatyckich „tygrysów gospodarczych” oraz ważnym ośrodkiem gospodarczym w swoim regionie. Wspomniany kraj liczy sobie około 70 mln mieszkańców i posiada gospodarkę o podobnej wielkości jak Polska. Można oczekiwać, że ekonomiczne znaczenie Tajlandii będzie rosło, a tamtejszą walutę w polskich kantorach częściej zaczną nabywać nie tylko turyści. Między innymi ze względu na perspektywy gospodarcze kraju posiadającego stolicę w Bangkoku, warto zapoznać się z naszym kolejnym walutowym opisem. Oprócz historii i specyfiki bata, prezentuje on również ciekawe fakty dotyczące samej Tajlandii.
Wymień/prześlij baty THB
Symbol oraz podział waluty Tajlandii
Bat tajlandzki oprócz nazwy, która jest bardzo charakterystyczna dla Polaków, wyróżnia się także łatwo rozpoznawalnym symbolem w międzynarodowym formacie ISO (THB od „thai baht”). W Azji dość często możemy również spotkać jednoliterowy symbol bata „฿”, który przypomina wielką literę „B” z pionową kreską.
Warto wiedzieć, że bat podobnie jak wiele innych walut świata (np. funt brytyjski albo ukraińska hrywna), wziął swoją nazwę od jednostki kruszcu. Jeden bat stanowił równowartość 15 gramów czystego srebra. Warto wiedzieć, że bat był też podstawową jednostką w tradycyjnym systemie kruszcowym, który stosowano na obszarze Tajlandii do końca XIX wieku. Nie był to system dziesiętny, gdyż na 1 bata składało się np. 6400 jednostek „bia”, 64 „at” i 16 „sik”. Wraz z wprowadzeniem systemu dziesiętnego, pojawiła się dzisiejsza podjednostka bata (1 bat = 100 satangów). Ustanowienie takiego prostego podziału zamiast ośmiu podjednostek bata, znacząco uprościło rozliczenia z zagranicznymi kupcami.
Monety tajlandzkie
Warto wiedzieć, że monety o wartości mniejszej od jednego bata, są w Tajlandii używane do dzisiaj. Znaczenie takich drobnych pieniędzy metalowych, stopniowo jednak maleje na wskutek inflacji. Najmniejsze monety o nominale 25 satangów i 50 satangów (patrz poniższa grafika), nadal można spotkać w obiegu, ale ich siła nabywcza jest niewielka. Ze względu na coraz mniejszą faktyczną wartość, wcześniej wycofano już monety o nominale mniejszym niż 25 satangów. Mieszkańcy Tajlandii w swoich portfelach najczęściej noszą monety o większym nominale, czyli:
- 1 bat
- 2 baty
- 5 batów
- 10 batów
Rozróżnienie tajlandzkich monet obecnie jest łatwiejsze, gdyż nowe emisje posiadają nominał wyrażony również przy pomocy cyfr arabskich. Wcześniej tajlandzkim pieniądzom brakowało takiego oznaczenia, więc turyści musieli sugerować się tylko średnicą metalowych krążków. Rozróżnienia monet nie ułatwiała również podobizna króla Bhumibola Adulyadeja widniejąca na awersie wszystkich monet. Taka forma uhonorowania tajlandzkiego monarchy nie powinna dziwić, bo zmarły w 2016 r. Bhumibol Adulyadej (Rama IX) był otaczany niemal boską czcią. Ten urzędowy kult monarchy jest kontynuowany również po jego śmierci. Na tajlandzkich monetach, oprócz podobizny wspomnianego króla, zobaczymy również najbardziej znane buddyjskie świątynie Tajlandii.
Banknoty THB
W kontekście tego co już napisaliśmy o niedawno zmarłym tajlandzkim królu, wygląd banknotów z dwóch serii aktualnie używanych w Tajlandii (serii 15 i serii 16), nie powinien budzić zaskoczenia. Każdy ze wspomnianych banknotów, posiada nadrukowaną podobiznę Bhumibola Adulyadeja. Banknoty z serii szesnastej, które wprowadzono do obiegu w latach 2013 – 2015, przedstawiają nieco starszego monarchę oraz pomniki historycznych władców Tajlandii (na odwrocie). Aktualna seria tajlandzkich banknotów (podobnie jak seria piętnasta wyemitowana po raz pierwszy w 2003 r. – 2005 r.), cechuje się bogatą kolorystyką i obecnością krajowego godła (mitycznego ptaka Garudy). Oprócz standardowych banknotów, tajlandzki bank centralny często emituje również jubileuszowe edycje przedstawiające członków rodziny królewskiej. Niezależnie od osoby przedstawionej na banknocie, deptanie, niedbałe zwijanie lub niszczenie papierowych pieniędzy jest bardzo niemile widziane w Tajlandii i może się skończyć nawet problemami z policją. Podobna sytuacja dotyczy również traktowania monet, które posiadają na awersie portret zmarłego niedawno monarchy.
Historia waluty tajskiej
Już w poprzednim rozdziale przedstawiliśmy kilka informacji na temat historii bata. Ta jednostka monetarna ukształtowała się w odległych czasach na terenie dzisiejszej Tajlandii. Mowa o czasach średniowiecza, w których do obiegu po raz pierwsza trafiły charakterystyczne monety o wyglądzie srebrnych grudek. Takie monety ze srebra zostały przedstawione na poniższym zdjęciu. Warto zwrócić uwagę, że każda z nich ma masę około 15 gramów. Opisywane srebrne monety posiadają zatem wartość 1 bata. Znaki mennicze informują o miejscu wybicia każdej z nich.
Wymień/prześlij baty THB
Bardzo charakterystyczne monety, które Anglicy nazwali mianem „bullet coins” (za sprawą podobieństwa do kuli z pistoletu lub karabinu), były używane na terenie dzisiejszej Tajlandii jeszcze w XIX wieku. Wraz z upływem czasu, coraz bardziej oczywisty stawał się fakt, że srebrne grudki zamiast praktycznych płaskich krążków są lokalnym anachronizmem. Tajlandzki król zrezygnował więc z tej średniowiecznej formy monet, ale zachował tradycyjny system monetarny. Warto dodać, że pierwsze urządzenie do wybijania płaskich tajlandzkich monet zostało przekazane jako prezent od brytyjskiej królowej Wiktorii. Nie był to zwykły kurtuazyjny gest. Teren dzisiejszej Tajlandii (zwany wówczas Syjamem) pozostawał formalnie niepodległy, ale w praktyce stał się mocno uzależniony od mocarstw kolonialnych (Wielkiej Brytanii oraz Francji).
Kolejną ważną datą w historii tajlandzkiej waluty było wprowadzenie dziesiętnego podziału bata (1897 r.). Taka zmiana dokonała się za panowania króla Ramy V, który kosztem utraty części terytorium na rzecz Wielkiej Brytanii oraz Francji, zachował formalną niezależność swojego królestwa. Wprowadzenie podziału bata na 100 satangów, bardzo wyraźnie uprościło tajlandzki system monetarny, który wcześniej składał się z trzynastu jednostek.
W 1902 r. tajlandzkie władze zrezygnowały z systemu waluty srebrnej i wprowadziły kursowe powiązanie bata do najbardziej znaczącej wówczas waluty światowej, czyli funta szterlinga. Taki kursowy związek bata oraz szterlinga przetrwał przez długie lata. Dopiero w czasach II wojny światowej, bat został powiązany z japońskim jenem. Taka zmiana wynikała z faktu, że Tajlandia formalnie stała się sojusznikiem japońskiego cesarstwa podczas wojny na Pacyfiku.
Wróćmy jednak do czasów, w których bat posiadał jeszcze sztywny kurs względem funta szterlinga. Z tego okresu (1919 r.), pochodzi pierwszy poniższy banknot. Warto zwrócić uwagę, że prezentowany papierowy pieniądz posiada napis „ten ticals”. Taki napis został przygotowany z myślą o zachodnich kupcach (np. Brytyjczykach), którzy nazwą „tical” określali tajlandzkiego bata. Z umieszczania tej potocznej nazwy na swoich banknotach, Tajlandia zrezygnowała w 1925 r. Słowa „tical” nie posiada już kolejny z prezentowanych banknotów (emisja w 1936 r.). Przedstawia on króla Ramę VIII, który został zamordowany w 1946 r. Po śmierci Ramy VIII, rządy objął jego brat – król Bhumibol Adulyadej (Rama IX). Mowa o tym samym władcy, którego śmierć Tajlandczycy opłakiwali niedawno. Rama IX pojawiający się na tajlandzkich banknotach przez kolejne 70 lat, pod koniec życia dzierżył tytuł najdłużej panującego monarchy świata.
Osoba króla Ramy IX była dla Tajlandczyków symbolem stabilności, której bardzo brakowało w życiu politycznym i gospodarczym. Warto wiedzieć, że w 1947 r. doszło do wojskowego zamachu stanu, który obalił demokratycznie wybrany rząd i przywrócił monarchii znaczenie sprzed wcześniejszej rewolucji (w 1932 r.). Przez kolejne lata Tajlandii z pewnością nie można było uznać za kraj demokratyczny. Faktyczną władzę sprawowali bowiem generałowie Phibunsongkhram i Sarit. Pod koniec rządów tego pierwszego dyktatora (1956 r.), podjęto ważną decyzję o powiązaniu bata z kursem dolara amerykańskiego. Takie powiązanie kursowe tajlandzkiej waluty z dolarem USA, przetrwało aż do 1978 r. Wcześniej doszło do poważnych zmian w światowej gospodarce. Mowa o upadku systemu z Bretton Woods, do którego należała również Tajlandia i zawieszeniu wymienialności dolara amerykańskiego na złoto (1971 r.). Poniżej prezentujemy kolejny banknot (100 batów) pochodzący z okresu bezpośrednio poprzedzającego burzliwy początek lat 70 – tych.
Dane Banku Światowego (patrz poniższy wykres) wskazują, że w latach 60 – tych tajlandzka gospodarka wkroczyła na ścieżkę szybkiego wzrostu PKB. Bez wątpienia pomógł w tym stabilny kurs krajowej waluty. Na uwagę zasługuje fakt, że w latach 60 – tych „tajlandzki” wzrost gospodarczy nie spadał poniżej 5% rocznie, a rekordowe wyniki oscylowały na poziomie 11%. Kolejna dekada była już mniej pomyślna dla tajlandzkiej gospodarki. Jedną z przyczyn był kryzys naftowy, który spowodował wzrost inflacji do 24% w 1974 r. Z drugim wzrostem inflacji (do 20%), który również był wywołany cenami ropy naftowej, Tajlandia musiała się zmagać w 1980 r. Sytuację gospodarczą kraju Tajów, pogarszała niestabilność polityczna całego regionu. Warto chociażby wspomnieć o wietnamskiej okupacji Kambodży (1979 r.) i presji, jaką na kapitalistyczną Tajlandię wywierało sąsiedztwo z krajami komunistycznymi. Wcześniej negatywnie na gospodarkę wpływała wojna w Wietnamie, działalność lewicującej partyzantki i niestabilna sytuacja polityczna. W 1973 r. i 1976 r. wybuchły masowe protesty. Druga fala protestów (w 1976 r.), spowodowała kolejny wojskowy zamach stanu. Dopiero w latach 80 – tych, doszło do demokratyzacji tajlandzkiego systemu politycznego.
Po wzroście inflacji z początku lat 80 – tych i trzech kolejnych dewaluacjach THB, tajlandzkie władze znów postanowiły powiązać kurs krajowej waluty z dolarem USA. Takie drugie powiązanie bata i dolara przetrwało od 1984 r. do 1997 r. (patrz poniższy wykres). Podporządkowanie celów polityki monetarnej obronie stabilnego kursu względem dolara, długookresowo okazało się szkodliwe dla tajlandzkiej gospodarki. W latach 80 – tych ta gospodarka rosła szybko, ale bardzo niestabilnie. Przykładem jest trzynastoprocentowy wzrost PKB w 1988 roku, poprzedzony o połowę gorszymi wynikami (patrz powyższy wykres). Poniżej prezentujemy bardzo ciekawy, kwadratowy banknot tajlandzki z dynamicznego gospodarczo końca lat 80 – tych. To specjalny jubileuszowy egzemplarz przygotowany z okazji 60 urodzin Ramy IX.
Średnie tempo wzrostu gospodarczego Tajlandii wyniosło 8% rocznie pomiędzy 1985 r. i 1995 r. Na dobrej koniunkturze gospodarczej (napędzanej eksportem, rozwojem turystyki oraz inwestycjami zagranicznymi), skorzystali głównie mieszkańcy dużych miast, a Tajlandia stała się jednym z krajów posiadających największy stopień rozwarstwienia majątkowego na świecie. Po 1994 r. Tajlandia podobnie jak pozostałe mniejsze „azjatyckie tygrysy”, zaczęła w coraz większym stopniu odczuwać konkurencję Chin, które mocno zdewaluowały swojego juana. Lata szybkiego wzrostu gospodarczego i „luźnej” polityki kredytowej, wykreowały bańkę cenową na tajlandzkim rynku nieruchomości i kłopoty związane ze słabą jakością portfela kredytowego banków. Innym problemem Tajlandii był szybki przyrost zagranicznego zadłużenia i mocno ujemny bilans płatniczy.
Kryzys gospodarczy w Tajlandii i całej Azji Południowo – Wschodniej (1997 r. – 1998 r.) rozpoczął się, gdy tajlandzkiemu bankowi centralnemu zabrakło środków aby bronić kurs bata przed działaniami spekulantów (m.in. funduszu inwestycyjnego George’a Sorosa). Uwolnienie kursu tajlandzkiej waluty skutkowało gwałtownym spadkiem jej wartości (z 25 do ponad 53 batów za dolara – patrz powyższy wykres) i panicznym odpływem zagranicznego kapitału. Podobne objawy gospodarczej katastrofy stały się widoczne w innych krajach, które wcześniej określano mianem „azjatyckich tygrysów” (mowa o Singapurze, Malezji, Indonezji, Filipinach oraz Korei Południowej). W przypadku Tajlandii, o skali kryzysu świadczył spadek notowań lokalnej giełdy o 75% i spadek krajowego PKB o 7,6% (1998 r.). Stabilizację gospodarczą zapewniła pomoc z Międzynarodowego Funduszu Walutowego o wartości 17,2 mld USD. Był to największy plan pomocowy MFW od czasu wsparcia Meksyku w 1994 r. Pod naciskiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego, tajlandzki rząd musiał zrestrukturyzować sektor bankowy, który mocno ucierpiał na wskutek kryzysu, podjąć walkę z korupcją i obniżyć wydatki publiczne. Mocna dewaluacja uwolnionego bata, znacząco wsparła eksport. Między innymi dzięki temu, Tajlandia już w 1999 r. i 2000 r. odnotowała wzrost gospodarczy na poziomie przekraczającym 4,0%.
Wymień/prześlij baty THB
Lata 2001 – 2007 przyniosły Tajlandii wzrost gospodarczy na poziomie 3,4% – 7,2% i brak politycznej stabilności. Kolejny przewrót wojskowy z 2006 r. miał negatywny wpływ na wyniki lokalnej gospodarki. Następny kryzys polityczny z oskarżeniami o sfałszowanie wyborów w tle, nastąpił już w czasie globalnej dekoniunktury (2008 r. – 2010 r.). Na szczęście tajlandzka gospodarka zaliczyła tylko jeden rok pod znakiem recesji, a osłabienie bata było przejściowe (patrz powyższy wykres). W nowej dekadzie notowania THB oscylowały na poziomie 30 – 35 za jednego dolara amerykańskiego, a wyniki gospodarki były bardzo niestabilne. Tajlandzki PKB w jednym roku rósł o 7,2% (2012 r.), aby później zaliczyć spadek tempa wzrostu do 2,7% (2013 r.). Lokalnej gospodarce oprócz katastrofalnej powodzi z 2011 roku, po raz kolejny zaszkodził okres politycznej niestabilności. Mowa o masowych protestach ulicznych z końca 2013 r. i wojskowym zamachu stanu, który nastąpił w maju 2014 r. Wojskowa junta posiadająca poparcie króla, rządzi w Tajlandii do dnia dzisiejszego i wprowadza porządki dalekie od demokratycznych. Wszystko wskazuje na to, że obecna sytuacja utrzyma się jeszcze przez dłuższy czas, a terminy demokratycznych wyborów będą przesuwane. Opisywany stan rzeczy negatywnie wpływa na międzynarodowy wizerunek Tajlandii (również w oczach zagranicznych inwestorów). Nie zmienią tego zapowiedzi wojskowych, którzy planują budowę nowoczesnej gospodarki i przemysłu hi – tech. Rządy junty może zakończyć np. kryzys gospodarczy albo silny spadek kursu bata.
Emitent, wartość emisji i zasięg obowiązywania waluty
W ramach wcześniejszego opisu tylko sporadycznie wspominaliśmy o banku centralnym Tajlandii, czyli instytucji, która prowadzi tamtejszą politykę monetarną. Jej oficjalna nazwa to Bank of Thailand (BoT). Opisywana instytucja powstała w 1942 roku, czyli dziesięć lat po rewolucji wprowadzającej konstytucyjny charakter tajlandzkiej monarchii. Podobnie jak w przypadku wielu innych krajów regionu, utworzenie banku centralnego było możliwe dzięki pomocy zagranicznych ekspertów. Przez kolejne dekady, Centralny Bank Tajlandii realizował politykę ekonomiczną zbieżną z oczekiwaniami króla oraz rządu. Takie polityczne uzależnienie bankowości centralnej, było typowe również dla innych krajów regionu. Przez lata jednym z priorytetów BoT było utrzymywanie stabilnej relacji kursowej bata oraz dolara, o czym już pisaliśmy w poprzednim rozdziale.
Obecnie Bank Centralny Tajlandii działa na podstawie wielokrotnie nowelizowanej ustawy z 1942 r. Zmiany ustawowe nie objęły między innymi roli króla w procesie obsadzania najwyższych stanowisk z BoT. Monarcha wskazuje przewodniczącego zarządu Banku Centralnego Tajlandii. Oprócz przewodniczącego zarządu jest powoływany również gubernator (zastępca przewodniczącego). W ramach Banku Centralnego Tajlandii funkcjonuje rada polityki monetarnej składająca się z gubernatora, dwóch dyrektorów zarządzających oraz 4 ekspertów. Ta rada będąca odpowiednikiem polskiej RPP, podejmuje decyzje dotyczące polityki monetarnej w Tajlandii. Często są one rozbieżne z zamierzeniami polityków. Częsty spór dotyczy np. poziomu inflacji oraz notowań krajowej waluty. Rządy zwykle preferują wyższą inflację oraz taniego bata wspierającego eksport. Z kolei bank centralny stoi na straży niskiego poziomu cen i jest zobowiązany do respektowania celu inflacyjnego na poziomie 2,5% z dopuszczalnym odchyleniem (+/-) 1,5 punktu procentowego.
Podobnie jak wiele jego odpowiedników z innych krajów, Bank Centralny Tajlandii zajmuje się również nadzorem nad systemem finansowym i płatniczym. Wspomniana instytucja czuwa też nad emisją banknotów. Co ciekawe, uprawnienia związane z emitowaniem monet, wciąż należą do tajlandzkiego rządu. Innym zadaniem BoT jest analiza bieżącej sytuacji ekonomicznej kraju. Dzięki informacjom podawanym przez tajlandzki bank centralny, możemy się na przykład dowiedzieć, jaka jest łączna podaż tamtejszego pieniądza. Według danych Banku Centralnego Tajlandii, agregat monetarny M3 uwzgledniający między innymi gotówkę w obiegu oraz depozyty bankowe, pod koniec listopada 2017 r. miał wartość 18,94 bln batów (ok. 2,07 bln zł). Porównywalna wartość agregatu pieniężnego M3 podawana przez NBP, pod koniec listopada 2017 r. wynosiła 1,30 bln zł.
Taka różnica podaży pieniądza może wydawać się zaskakująca, bo w rankingu wielkości gospodarek to Polska obecnie zajmuje wyższą pozycję. Dane z 2016 r. wskazują, że w ujęciu nominalnym nasz kraj wówczas był 23 gospodarką globu o PKB wynoszącym około 470 mld USD. Tajlandia uplasowała się na 26 pozycji, osiągając wynik 410 mld USD. Przy porównywaniu podaży pieniądza Polski i Tajlandii, trzeba jednak wziąć pod uwagę dwie kwestie. Po pierwsze, tajlandzkie władze monetarne prowadzą luźną politykę pieniężną, o czym świadczy szybki wzrost podaży pieniądza. Po drugie, Tajlandia jest jednym z krajów, które cechują się bardzo dużym udziałem „szarej strefy” w gospodarce. Dlatego szacunki tajlandzkiego PKB są mocno zaniżone. Warto również pamiętać, że batów (oprócz Tajlandczyków) używają mieszkańcy Kambodży, Laosu oraz Mjanmy. W tych słabo rozwiniętych gospodarczo krajach, tajlandzka waluta pełni rolę nieoficjalnego środka płatniczego.
Polityka monetarna emitenta THB
Tak jak już wspominaliśmy, Bank Centralny Tajlandii w ramach prowadzonej polityki monetarnej musi się zmagać z naciskami wojskowego rządu oraz niestabilnością polityczną. W tajlandzkich warunkach trudno przewidzieć, czy pokojowe manifestacje nie zakończą się zamieszkami i kolejnym kryzysem politycznym. Sytuacji nie zmienia obowiązujący obecnie zakaz publicznych zgromadzeń.
Wymień/prześlij baty THB
Sytuacja gospodarcza Tajlandii, na razie nie dostarcza jednak powodów do kolejnych masowych manifestacji. Poniższy wykres pokazuje, że po słabych wynikach z 2014 r. (spowodowanych m.in. chaosem politycznym), tajlandzka gospodarka wróciła na ścieżkę trwałego wzrostu. Obecnie tempo wzrostu PKB w Tajlandii oscyluje na poziomie zbliżonym do 4,0%. Prognozy tamtejszego banku centralnego zakładają utrzymanie podobnych wyników do początku 2019 r. Czteroprocentowy wzrost gospodarczy, nie jest nadzwyczajnym wynikiem w warunkach globalnej koniunktury. Lokalne władze mogą się jednak cieszyć ze stabilnego tempa rozwoju gospodarki, które nie jest regułą w przypadku Tajlandii.
Jeżeli chodzi o tajlandzką inflację, to utrzymuje się ona na niskim poziomie. Ostatnie odczyty ze stycznia 2018 r. wskazują na wzrost cen wynoszący 0,7% (rok do roku). Tajlandzki bank centralny zakłada, że do połowy 2018 r. inflacja będzie wzrastać i ostatecznie ustabilizuje się na poziomie około 1,5% rocznie. Warto wspomnieć, że cel inflacyjny dla tajlandzkiej gospodarki wynosi od 1,0% do 4,0% (z optimum 2,5%).
Jeżeli przewidywania BoT dotyczące inflacji się sprawdzą, to nie będzie powodów do zmiany tajlandzkich stóp procentowych, które obecnie są bardzo niskie (1,50%). Niższy poziom głównej stopy procentowej (1,25%) notowano tylko na przełomie 2009 r. i 2010 r. Później miał miejsce cykl podwyższania kosztu pieniądza. Była to odpowiedź na wzrost inflacji (spowodowany m.in. powodzią z 2011 r.). Począwszy od 2012 roku, władze monetarne Tajlandii zaczęły obniżać swoją główną stopę procentową. Rok 2016 i 2017 przebiegł pod znakiem stałego kosztu pieniądza co sugeruje, że BoT raczej nie będzie skłonny do nagłej podwyżki stóp procentowych.
Specyfika i znaczenie waluty Tajlandii na rynku FOREX
Dla osób, które już wiedzą o tym, że gospodarka Tajlandii jest wielkościowo zbliżona do polskiej (zwłaszcza po wliczeniu „szarej strefy”), podobna pozycja złotego i bata w rankingu najpopularniejszych walut, nie powinna stanowić żadnego zaskoczenia. Zgodnie z danymi Banku Rozrachunków Międzynarodowych (ang. Bank of International Settlements – BIS), bat tajlandzki charakteryzował się następującym udziałem w obrotach FOREX-u:
2001 rok – 0,2% (24 miejsce)
2004 rok – 0,2% (22 miejsce)
2007 rok – 0,2% (25 miejsce)
2010 rok – 0,2% (26 miejsce)
2013 rok – 0,3% (27 miejsce)
2016 rok – 0,4% (24 miejsce)
Według porównywalnych danych BIS, udział złotego w wartości FOREX-u wyglądał następująco:
2001 rok – 0,5% (18 miejsce)
2004 rok – 0,4% (19 miejsce)
2007 rok – 0,8% (17 miejsce)
2010 rok – 0,8% (18 miejsce)
2013 rok – 0,7% (22 miejsce)
2016 rok – 0,7% (22 miejsce)
Pod względem rynkowego znaczenia, bat raczej nieprędko wyprzedzi złotego, bo różnica udziału tych walut jest prawie dwukrotna (0,4% vs 0,8% w 2016 r.). Trzeba również wziąć pod uwagę fakt, że tempo rozwoju gospodarczego Tajlandii w ostatnich latach nie jest imponujące (podobnie jak prognozy, które przedstawiliśmy w poprzednim rozdziale). Warto zdawać sobie sprawę, że obydwu opisywanym walutom wciąż bardzo wiele brakuje do znalezienia się w pierwszej dziesiątce FOREX-owego rankingu (patrz poniższa tabela). Taki awans wymagałby wzrostu rynkowego udziału bata lub złotego do około 2,0%.
| Znaczenie THB i PLN na rynku FOREX (2001 r. – 2016 r.) | ||||||
| Waluta
↓ |
2001 r. | 2004 r. | 2007 r. | 2010 r. | 2013 r. | 2016 r. |
| Wartościowy udział danej waluty w obrotach FOREX-u | ||||||
| Dolar amerykański (USD) | 90% | 88% | 86% | 85% | 87% | 88% |
| Euro (EUR) | 38% | 37% | 37% | 39% | 33% | 31% |
| Jen (JPY) | 24% | 21% | 17% | 19% | 23% | 22% |
| Funt brytyjski (GBP) | 13% | 16% | 15% | 13% | 12% | 13% |
| Dolar australijski (AUD) | 4% | 6% | 7% | 8% | 9% | 7% |
| Dolar kanadyjski (CAD) | 4% | 4% | 4% | 5% | 5% | 5% |
| Frank szwajcarski (CHF) | 6% | 6% | 7% | 6% | 5% | 5% |
| Juan renminbi (CNY) | 0% | 0% | 0% | 1% | 2% | 4% |
| Korona szwedzka (SEK) | 2% | 2% | 3% | 2% | 2% | 2% |
| Dolar nowozelandzki (NZD) | 1% | 1% | 2% | 2% | 2% | 2% |
| Bat tajlandzki (THB) | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% |
| Złoty polski (PLN) | 0% | 0% | 1% | 1% | 1% | 1% |
Źródło: opracowanie Kurencja.com na podstawie danych Banku Rozrachunków Międzynarodowych (raport Triennial Central Bank Survey z 2016 r.)
Notowania waluty THB oraz jej zmienność
W ramach przedostatniej części naszego walutowego opisu, zawsze sprawdzamy zmienność kursową analizowanej waluty względem złotego. Taka analiza może zainteresować m.in. polskich turystów wybierających się do Tajlandii albo krajowych przedsiębiorców, którzy mają kontakty handlowe na terenie Azji Południowo – Wschodniej.
Poniżej prezentujemy poziom wskaźnika zmienności kursowej wobec złotego obliczony dla bata oraz najbardziej istotnych walut globalnych (dolara amerykańskiego, euro, jena japońskiego, funta brytyjskiego oraz franka szwajcarskiego). Analizowane wskaźniki zmienności, dotyczą ostatniego miesiąca, ostatnich 3 miesięcy, ostatniego roku i ostatnich 3 lat (naliczanych wstecz od 4 lutego 2018 r.).
Wymień/prześlij baty THB
Pomimo braku wyraźnych powiązań politycznych i gospodarczych między Tajlandią oraz Polską, bat w analizowanych okresach nie cechował się bardzo wysoką zmiennością wobec złotego (patrz poniższa tabela). Większy wskaźnik zmienności odnotowano dla:
- dolara amerykańskiego, jena japońskiego – ostatni 1 miesiąc i ostatnie 3 miesiące
- jena japońskiego, dolara amerykańskiego, funta brytyjskiego – ostatni 1 rok i ostatnie 3 lata
Podobnie jak podczas wcześniejszych analiz, w każdym ze sprawdzanych okresów euro było najbardziej stabilne kursowo wobec złotego. To efekt powiązań, jakie polska gospodarka posiada ze Strefą Euro.
| Zmienność notowań THB oraz głównych walut
w stosunku do złotego (styczeń 2018 r.) |
||||
| Analizowany wskaźnik →
Waluta ↓ |
Wskaźnik zmienności kursu
w stosunku do złotego* |
|||
| ostatni
1 miesiąc |
ostatnie 3 miesiące | ostatni 1 rok | ostatnie
3 lata |
|
| Bat tajlandzki | 7,22 | 6,81 | 6,80 | 8,51 |
| Dolar amerykański (USD) | 9,01 | 7,48 | 7,68 | 9,46 |
| Euro (EUR) | 3,51 | 3,14 | 4,07 | 5,58 |
| Jen japoński (JPY) | 8,75 | 7,25 | 8,48 | 10,62 |
| Funt brytyjski (GBP) | 6,43 | 6,73 | 7,65 | 9,38 |
| Frank szwajcarski (CHF) | 4,89 | 4,49 | 5,86 | 6,78 |
*- Wskaźnik zmienności to zannualizowane odchylenie standardowe z wahań danej pary walutowej,
Źródło: opracowanie Kurencja.com na podstawie danych RatesFx.com z 4 lutego 2018 r.
Ciekawostki
Ostatnia część naszych opisów walutowych jest poświęcona ciekawostkom. Interesujących faktów nie może zabraknąć w przypadku tak egzotycznego kraju jak Tajlandia. Warto wiedzieć, że:
Przed wprowadzeniem dziesiętnego podziału bata, odpowiednikiem najmniejszych tajlandzkich monet, były zwykłe muszelki ślimaków morskich. W dawnych czasach przodkowie dzisiejszych Tajlandczyków używali również monet wypalanych z gliny lub wycinanych z drewna.
Na początku minionej dekady miała miejsce emisja 1998 tajlandzkich banknotów o wartości nominalnej 500 000 batów (około 53 000 zł według obecnego kursu). Cena emisyjna każdego spośród tych okolicznościowych banknotów, wynosiła aż 1 mln batów (ok. 106 000 zł). Tajlandzkie 500 000 batów to najbardziej wartościowy banknot na świecie, który może posiadać osoba prywatna.
W 2016 r. tajlandzki bank centralny wyemitował specjalny banknot z okazji siedemdziesiątej rocznicy panowania sędziwego króla (patrz poniżej). Popyt na okolicznościowe banknoty był tak duży, że musiano wprowadzać ograniczenia w ich sprzedaży. Okazało się, że Tajlandczycy chcieli wykupić więcej niż 20 milionów pamiątkowych banknotów.
